Een idee dat misschien een beetje helpt bij het omgaan met de dood.

We zouden het geluk soms wel in een doosje willen stoppen. Het vastleggen. Opnemen. De tijd stoppen. Een fijne vakantie. Een mooie wandeling.

Maar het gaat voorbij. Alles gaat voorbij. Gedachtes komen en gaan. Mensen komen en gaan. Moleculen stromen heen en weer. Het is een grote soep. Ons lichaam ook. πάντα ῥεῖ.

Het magnifieke van alles is de orde die tijdelijk tot stand komt. Het is natuurlijk eigenlijk ook een constante stroom van van alles en nog wat. Maar op de tijdschaal van opstaan en naar bed gaan lijkt er iets constants te zijn. Wij zijn gedurende een bepaalde tijd min of meer hetzelfde.

Een eerste versie van deze tekst is geschreven voor, en voorgedragen tijdens een “kroegcollege” waar studievereniging “Spectrum” mij in januari 2020 voor uitnodigde. Het thema dat mij hierbij werd meegegeven was de “privatisering van geluk”.

Intro

Dank voor uitnodiging. Ik vind dit heel leuk, zo’n vrije opdracht. Dat ik zelf een verhaal mag maken. Als werkgroepdocent kan je de les natuurlijk altijd wel een beetje sturen. Maar je vertelt uiteindelijk toch vaak het verhaal van iemand anders. Als het goed is.

Some people might say that an idea like degrowth is (in a disqualifying way) “radical”, but it is the current system that is radical. It is undermining the very basis of everyday life. On a global scale. For (at least) centuries to come. No system or group of people has ever been so close to realizing something so utterly insane. If the path you walk leads to large-scale destruction, it’s the “prudent conservatives” who are the irresponsible radical nutcrackers.

Wat me opviel afgelopen zondag, was hoe makkelijk mensen met elkaar samen staan te protesteren. Allemaal verschillende verhalen. Wereldbeelden. Iedereen is ergens anders boos over.

De suggestie van de sprekers, dat hier een inclusieve tolerante groep mensen staat te protesteren (“liefde en vrijheid!”) is natuurlijk bullshit: als extreemrechts welkom is, is effectief een heel groot deel van Nederland niet welkom (Nazi’s in Amsterdam). Als je als gezonde jonge man weigert je eigen (wetenschappelijk ongegronde) angsten opzij te zetten om de (wetenschappelijk gegronde) angsten van kwetsbare ouderen weg te nemen ben je een bange aso, en sluit je effectief een grote groep mensen buiten (Eigen angst eerst).¹

Vandaag at ik een broodje kaas in het speeltuintje tegenover de AH van de Elandsgracht. Er kwam een vrouw naast me zitten met een cello. Ik dacht eerst dat ze alleen was. Later begreep ik dat haar kind in het speeltuintje rondrende. Ik vroeg “kom je ergens vandaan, of moet je ergens heen?”

Ze kwam van cello-les. Ze speelde Bach. Ja die ene suite. Het ging niet zo lekker. Ze had volgens haar lerares moeite de maat te houden.

Het fascineert me hoe normaal het lijkt te zijn geworden dat er uitgesproken nazi’s en fascisten meelopen in de protesten tegen de corona-maatregelen van afgelopen zondag. Het maakt me niet uit hoe (il)legitiem en (slecht) onderbouwd je zorgen zijn over deze maatregelen, als je organisaties als Voorpost met prinsenvlaggen laat meelopen heb je echt ergens een cruciale afslag gemist. In je leven. In je hoofd.

Lees vooral dit stuk over het protest van 5 september. Adriaan ter Beek zit er bovenop.

Every day a certain amount of work is done. Food is grown. Machines are built and operated. Stuff is transported. If I would add up all the time - the seconds, minutes, hours - that other people work to provide me with the things that I consume, would I arrive at 1 FTE? 2 FTE? 5?¹ In other words: BP may have tricked me into thinking about my carbon footprint cite:kaufman2020, but what is my labour foot print??

Soms, als het nèt nieuwe maan is geweest, zie je niet alleen een klein fel sikkeltje, maar ook - in het donkergrijs, heel subtiel/spookachtig - de rest van de maan. Dat blijkt dus het licht van de aarde te zijn, dat de maan weer naar ons terugkaatst. Het is dus het licht van de zon dat op de aarde valt, dan van de aarde naar de maan schiet, en dan weer door de maan naar de aarde wordt terugkaatst, zo hup in onze ogen. Een soort derdehands zonlicht.¹

Rob wees me onlangs op dit prachtige fenomeen/concept, en vroeg me wat een goede Nederlandse vertaling zou kunnen zijn. Ik dacht aan:

• Opazichters
• Toezichtouder
• Hekwerkers

Iemand anders nog ideeën?

Vandaag kwam ik erachter dat het voorvoegsel “pen” in het woord “penultimate” te herleiden is tot het Latijnse “paene” dat “bijna” betekent. Dus “penultimate” is “bijna laatste”. En “peninsula” is een “bijna eiland”. Dat vond ik leuk.

Toen realiseerde ik me dat dit in het Nederlands ook zo werkt: wanneer iets “schier onmogelijk” is, is het bijna onmogelijk. Dus een schiereiland is ook een “bijna eiland”.

Is Schiermonnikoog dan ook bijna een monnikoog? Of zat het ooit vast aan Friesland ofzo? Dat zou je dan toch schier gaan denken.